Definicja i przyczyny bezdechu sennego

Bezdech senny jest zaburzeniem, w którym oddech zostaje zatrzymany na krótsze lub dłuższe okresy czasu podczas snu. Bezdech oznacza zatrzymanie oddechu, które trwa przynajmniej 10 sekund i może trwać aż do 60 sekund. Gdy oddech zatrzymuje się na tak długo, osoba cierpiąca na bezdech senny, będzie się budzić wiele razy w ciągu nocy, także ta osoba może się całkowicie obudzić podczas krótszych okresów bezdechu.

Żeby stwierdzić bezdech senny, musi wystąpić przynajmniej pięć okresów bezdechu na godzinę snu, prowadzące do spadku poziomu tlenu we krwi do nie więcej niż 5%. Przy każdym takim okresie bezdechu, osoba budzi się na chwilę pozbawiając się ważnego snu głębokiego. Osoby dotknięte bezdechem nigdy nie zaznają dobrego nocnego snu i stają się zmęczone i niedysponowane w ciągu dnia.

Istnieją trzy rodzaje bezdechu sennego:

• Obturacyjny bezdech senny: Jest to najczęstsza forma. Oddech jest normalny, ale powietrze nie dociera do płuc z powodu blokady w przepływie powietrza w nosie i/lub gardle. Dzieje się to zwykle podczas fazy snu REM (Rapid Eye Movement), gdy mięśnie w gardle nazbyt się rozluźniają (zobacz też artykuł „Gdy sen staje się problemem”). Jest mała różnica między zwykłym chrapaniem a łagodnym obturacyjnym bezdechem sennym.

• Centralny bezdech senny: Jest on bardzo rzadki. Nie ma żadnych ruchów oddechowych i dlatego żadne powietrze nie dociera do płuc. Przyczyną braku ruchów oddechowych jest brak sygnałów z mózgu do mięśni klatki piersiowej i przepony, które tymczasowo przestają działać.

• Mieszany bezdech senny: Jest połączeniem obturacyjnego i centralnego bezdechu sennego.

Bezdech senny występuje u 1% populacji. Występuje częściej u mężczyzn i pojawia się najczęściej między 30 a 60 rokiem życia. Bezdech senny występuje też u dzieci, szczególnie u tych, które cierpią na powiększone migdałki. Osoby z bezdechem także często mają problemy z chrapaniem. Chrapanie wynika z braku przestrzeni dla przepływu powietrza w gardle, i im mniej przestrzeni, tym intensywniejsze jest chrapanie. Ryzyko zarówno chrapania jak i bezdechu sennego wzrasta u osób z nadwagą.
 

Objawy bezdechu sennego

Jeśli dzielisz pokój z kimś, kto mocno chrapie, prawdopodobnie zauważysz przerwy w chrapaniu do jednej minuty w czasie, który wskazuje na bezdech senny.

Osoba, która cierpi na bezdech senny może nie pamiętać wszystkich razów, gdy się na krótko budziła w ciągu nocy. Podczas dnia, jednak, występują istotne problemy, mimo wielu godzin snu. Typowe problemy to:

• Wyraźne zmęczenie z chęcią spania przez cały dzień
• Problemy z pozostaniem rozbudzonym, na przykład podczas spotkań, nauki lub prowadzenia samochodu
• Zaburzenia koncentracji
• Słaba pamięć
• Skłonność do irytacji
   

Wiele osób z bezdechem sennym ma także wysokie ciśnienie krwi i wskaźnik masy ciała wyższy niż 25 (zobacz także BMI), wskazujący nadwagę. Obwód szyi jest często duży w stosunku do wzrostu.

Zapobieganie i diagnozowanie Bezdechu sennego

Jeśli podejrzewasz, że cierpisz na bezdech senny, powinieneś skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu,  który może zlecić dalsze badania. Jeśli występuje wyraźne zmęczenie i tendencja do zasypiania w sytuacjach bez fizycznej aktywności, powinno się bardzo uważać przy prowadzeniu samochodu lub obsługiwaniu maszyn. Prawdopodobnie powinno się zrezygnować z tego typu aktywności.

Jest kilka dostępnych metod diagnozowania bezdechu sennego. Osoba może być obserwowana lub monitorowana podczas snu. Osoba ta musi mieć pulsoksymetr na palcu, umożliwiający mierzenie nasycenia tlenu we krwi. Konieczne może być bardziej zaawansowane badanie, zwane polisomnografią. Tutaj osoba jest monitorowana podczas snu. Objętość oddechu i aktywność mięśni oddechowych jest mierzona razem z poziomem snu, który mierzony jest za pomocą elektroencefalografu (EEG), gdzie elektrody umieszczone na głowie mierzą aktywność różnych obszarów mózgu.

Badanie powinno zostać przeprowadzone otorynolaryngologa (specjalistę w problemach uszu, nosa i gardła), żeby zbadać sytuację przepływu powietrza w nosie i gardle.

Leczenie bezdechu sennego

• Utrata wagi: Jeśli masz nadwagę, samo schudnięcie może stworzyć wystarczającą przestrzeń w gardle, żeby polepszyć lub zlikwidować problem
• Unikać alkoholu i środków uspakajających (np. tabletek nasennych i niektórych typów anty-histaminy) przed pójściem spać
• Niektórym osobom może pomóc urządzenie utrzymujące zęby lub język w szczególnej pozycji
• CPAP (tzw. proteza powietrzna): Jest to specjalne urządzenie, które mechanicznie wspomaga oddychanie przez umieszczenie maski na nosie i/lub ustach utrzymując ciśnienie w górnych drogach oddechowych powyżej ciśnienia atmosferycznego, i w ten sposób zapobiegając zapadaniu się dróg oddechowych podczas snu. Jednak, może być nieco irytującym spanie z taką maską z hałaśliwymi mechanicznymi częściami. Jeśli pacjent jest w stanie się do tego przyzwyczaić, większość doświadcza dużej efektywności takiego leczenia
• Operacja podniebienia miękkiego lub części twarzowej czaszki dla utworzenia dodatkowej przestrzeni. Zostało to wypróbowane na kilku pacjentach, ale z różnymi efektami
• W bardzo poważnych przypadkach, gdzie inne leczenie nie wystarcza, konieczna może być operacja gardła polegająca na zrobieniu dziury w drodze powietrza (tracheotomia), aby umożliwić swobodny przepływ powietrza do płuc.
   

Pespektywy i komplikacje

Większości pacjentów można pomóc powyższymi metodami, ale do momentu rozpoczęcia leczenia istnieje wielkie ryzyko podczas prowadzenie samochodu lub obsługiwania maszyn. Mogą wystąpić problemy z utrzymaniem pracy z powodu dużego zmęczenia. Mogą wystąpić towarzyskie problemy u pacjentów, którzy nie są w stanie pozostać rozbudzonymi w kinie czy teatrze lub po prostu zasypiają w trakcie rozmowy.

Poważny bezdech senny może prowadzić do nadciśnienia, ataku serca lub udaru.

 
Read this article in English